19:37
Unknown
Uptalk: Đối xử thế nào với kiểu nói tiếng Anh "hợp mốt" này?
Đoạn trích muốn nói đến thói quen sử dụng ngữ điệu lên giọng ở cuối câu tường thuật, thay vì xuống giọng như thông thường, như ngữ điệu của hai cô gái trong video này:
Hiện tượng ngữ điệu đang nói tới được các nhà ngữ âm gọi bằng nhiều tên khác nhau như Uptalk, Upspeak, High Rising Terminal, v.v. Trong bài viết này tôi sẽ dùng từ Uptalk. Uptalk đặc biệt phổ biến ở giới trẻ, đã xuất hiện từ khá lâu, khoảng năm 1980 (theo Wells, 2006) và đang lan nhanh chóng qua tất cả các vùng miền của các nước nói tiếng Anh. Nếu quan sát bạn sẽ thấy rất nhiều người Việt nói tiếng Anh có sử dụng Uptalk, nhưng có thể còn có những điều cần biết về kiểu nói tiếng Anh "hợp mốt" này mà bạn chưa nghe nói.
Về nguồn gốc, Uptalk bắt nguồn từ đâu còn gây tranh cãi. Có nhà ngôn ngữ cho rằng nó bắt nguồn từ New Zealand, nhưng cũng có người đưa ra bằng chứng về nguồn gốc từ nam Australia, Canifornia. Có một đặc điểm chung là ở những vùng này Uptalk vô cùng phổ biến. Andrew John Merrison, trong Introducing Language in Use, nhận xét, "Ở Australia người ta nói chuyện như luôn luôn đặt những câu hỏi, dường như người ta cần hỏi liên tục rất nhiều thông tin vậy!"
Nhiều người, đặc biệt là người lớn tuổi, có thành kiến với những người sử dụng Uptalk. Họ cho rằng đó là cách nói thiếu sức mạnh, thiếu tự tin, và gây khó chịu vì người nói như thể đang thẩm vấn người nghe, chứ không phải đang cung cấp thông tin, mặc dù xét về hoàn cảnh giao tiếp, rõ ràng anh ta hoàn toàn không phải đang đặt câu hỏi. Tuy nhiên, sự phổ biến nhanh chóng của nó khiến cả những chính trị gia, những người cần thể hiện sức mạnh trong lời phát biểu nhất, cũng sử dụng Uptalk. Giáo sư Pratt-Johnson, từ Đại học New York, phát biểu trên báo BBC ngày 21/6/2005: "Đã từng có thời kỳ các chính trị gia tránh không bao giờ sử dụng Uptalk, vì nó tạo ra cảm giác về sự yếu đuối, thiếu quyết đoán. Nhưng nay thì bạn có thể thấy nó ở mọi nơi."
Vậy, một lời khuyên có tính thực tế cho người học tiếng Anh là gì? John Wells, trong English Intonation, An Introduction (2006) khuyên rằng: "Nếu bạn sinh ra trước khoảng năm 1980, không nên sử dụng Uptalk. Nếu bạn sinh sau đó, có thể học cách sử dụng của người bản ngữ, nhưng đừng lạm dụng. Uptalk không hề cần thiết (trong việc bạn diễn đạt ý cần nói), và nhớ rằng bạn có thể làm một số người lớn tuổi khó chịu."
Tham khảo:
Andrew John Merrison et al (2005). Introducing Language in Use. Routledge.
John Wells (2006). English Intonation, An Introduction. Cambridge: CUP.
Sean Coughlan (2005). "Uptalk" becoming standard speech. http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/education/4116788.stm.
